Nghịch lý của sự giàu có: Tại sao các quốc gia nhỏ vượt xa Mỹ về GDP bình quân đầu người

Dưới đây là một câu chuyện gây bối rối cho nhiều người: quốc gia giàu nhất thế giới không phải Mỹ—đó là Luxembourg, một quốc gia nhỏ bé ở châu Âu với chỉ 660 nghìn dân và GDP bình quân đầu người là 154.910 USD. Trong khi đó, Mỹ, dù là nền kinh tế lớn nhất thế giới về tổng GDP, lại xếp thứ 10 với mức 89.680 USD/người.

Vậy thực sự chuyện gì đang diễn ra ở đây?

Câu chuyện thực đằng sau các con số

Khi chúng ta nói về GDP bình quân đầu người, chúng ta đang hỏi: nếu chia tất cả số tiền trong một quốc gia cho từng người dân, mỗi người sẽ nhận được bao nhiêu? Đây là thước đo tốt hơn về phân phối của cải thực tế so với tổng GDP, mặc dù nó bỏ qua sự bất bình đẳng—cảnh báo: Mỹ có khoảng cách giàu nghèo rất lớn, rộng nhất trong các quốc gia phát triển.

Các bảng xếp hạng kể một câu chuyện thú vị về ba cách xây dựng sự giàu có:

Cách 1: Tài nguyên thiên nhiên “Go Brrrr”

• Qatar ($118.76K), Na Uy ($106.54K), Brunei ($95.04K) và Guyana ($91.38K) đều giàu có nhờ nằm trên các mỏ dầu khí
• Guyana là “quân cờ” đặc biệt—nền kinh tế của họ bùng nổ sau phát hiện dầu ngoài khơi năm 2015, từ đang phát triển vươn lên top 10 trong vòng một thập kỷ
• Điểm mấu chốt? Các nền kinh tế này phụ thuộc vào giá hàng hóa. Một cú sốc giá dầu toàn cầu có thể chấm dứt “bữa tiệc”

Cách 2: Kỹ thuật tài chính

• Luxembourg, Thụy Sỹ và Singapore biến mình thành các trung tâm quản lý tài sản qua ngân hàng, fintech và chính sách thân thiện doanh nghiệp
• Luxembourg thực sự giàu có nhờ trở thành nơi bảo vệ quyền riêng tư tài chính của châu Âu
• Singapore từ một nước kém phát triển trở thành trung tâm toàn cầu trong 50 năm nhờ chiến lược vị trí cảng và trung tâm tài chính
• Những quốc gia này đã đa dạng hóa sớm và không đặt cược tất cả vào một nguồn tài nguyên

Cách 3: Ngành công nghiệp chuyên môn + quy mô

• Ireland ($131.55K) tận dụng dược phẩm, phần mềm và tiếp cận EU để trở thành thiên đường thuế doanh nghiệp
• Macao ($140.25K) dựa vào ngành chơi game và du lịch mạnh hơn bất kỳ nơi nào khác trên trái đất
• Thụy Sỹ ($98.14K) xây dựng danh tiếng trong hàng xa xỉ, sản xuất chính xác và R&D hàng đầu

Tại sao Mỹ lại tụt hậu (và điều này không như bạn nghĩ)

Nền kinh tế Mỹ thực sự khổng lồ—nhưng theo đầu người, mức độ trung bình lại ở mức trung bình khá. Tại sao?

1. Phân tán dân số: Hơn 330 triệu người. Sự giàu có phân bổ mỏng hơn so với Luxembourg chỉ có 660 nghìn dân

2. Bất bình đẳng cực đoan: Mỹ có chỉ số Gini cao nhất trong các quốc gia OECD. Các tỷ phú làm tăng trung bình, nhưng người Mỹ trung bình thì không giàu như các con số thể hiện

3. Vụ nổ nợ: $36 Trillion USD nợ quốc gia(, tương đương 125% GDP). Đó là gánh nặng kéo tụt hiệu suất

4. Chi phí phát triển: Duy trì hạ tầng cho hơn 330 triệu người trên diện tích 3,8 triệu dặm vuông rất đắt đỏ. Các quốc gia nhỏ như thành phố-đảo không phải gánh chịu chi phí đó

Cú twist trong câu chuyện: Liệu điều này có bền vững?

Luxembourg và Singapore chứng minh bạn có thể xây dựng của cải lâu dài qua các thể chế, chứ không chỉ dựa vào tài nguyên. Nhưng Guyana và Qatar đang đi trên dây—tăng trưởng dựa vào dầu mỏ của họ có thể đảo chiều nhanh nếu:

• Chuyển đổi năng lượng diễn ra nhanh hơn (không thể chậm lại sớm, nhưng hãy để ý đến thập kỷ 2030)
• Thị trường hàng hóa toàn cầu sụp đổ
• Họ không đa dạng hóa

Guyana thực sự đang cố gắng, đầu tư vượt ra ngoài dầu khí. Qatar cũng vậy, với các dự án du lịch và công nghệ.

Bài học thực sự? Tổng quy mô GDP không bằng mức giàu có trên đầu người. Một quốc gia có 10 triệu dân với một nền kinh tế lớn hơn có thể có mức thu nhập bình quân cao hơn một quốc gia 300 triệu dân nhưng có nền kinh tế nhỏ hơn. Địa lý, tài nguyên và ổn định chính trị quan trọng hơn nhiều so với tổng sản lượng kinh tế thuần túy.

Mỹ vẫn giữ vị thế thống trị về mặt kinh tế toàn cầu, nhưng các bảng xếp hạng này cho thấy sự thống trị không đồng nghĩa với sự thịnh vượng theo đầu người.