Cổ phiếu TSMC năm nay tăng điên cuồng. Sau khi giá cổ phiếu tăng hơn 36%, gã khổng lồ chip này hiện đang chiếm tới 43% tỷ trọng của chỉ số Taiwan Weighted Index, và chiếm khoảng 12% trong chỉ số MSCI Emerging Markets cũng như chỉ số Châu Á - Thái Bình Dương.

Vấn đề đặt ra là: nhiều quỹ đầu tư bị giới hạn bởi quy định, không được đầu tư quá 10% danh mục vào một cổ phiếu. Kết quả là hiện nay toàn cầu có hơn 100 tỷ USD vốn bị "kẹt", muốn chạy theo đà tăng của TSMC cũng không được.

Roxy Wong, quản lý đầu tư tại BNP Paribas Asset Management Asia, thẳng thắn cho biết: "Chúng tôi buộc phải giảm tỷ trọng TSMC, không phải vì không tin tưởng mà vì giới hạn của hệ thống. Đối với chúng tôi, rủi ro lớn nhất thực ra là nắm giữ quá ít cổ phiếu này."

Một số nhà quản lý quỹ bắt đầu dùng các sản phẩm phái sinh như hợp đồng tương lai và quyền chọn để né quy định, hoặc chuyển sang mua cổ phiếu các công ty trong chuỗi cung ứng của TSMC (như Hon Hai, ASE) để lách luật. Nhưng đây đều là biện pháp bất đắc dĩ – thị trường hiện đang mắc kẹt trong một vòng luẩn quẩn: tỷ trọng chỉ số tăng cao → các quỹ bị động buộc phải mua đuổi → đẩy định giá càng lên cao.

Mỉa mai thay, trong lịch sử châu Á cũng từng có trường hợp một cổ phiếu thống trị (Alibaba ở Hồng Kông, Samsung Electronics ở Hàn Quốc), nhưng chưa cái nào "quá đáng" như TSMC – đây là công ty duy nhất ở châu Á có vốn hóa vượt 1.000 tỷ USD. Điều này đã làm đảo lộn toàn bộ các danh mục đầu tư toàn cầu.