Huy chương vàng Olympic: Khoảng cách giữa giá trị nhận thức và giá trị thực tế

Những hiểu lầm phổ biến

Hầu hết mọi người đều cho rằng “giá trị của huy chương vàng” có thể được tính bằng phép nhân đơn giản: trọng lượng huy chương × giá vàng hiện tại. Với giá vàng đang ở mức gần đỉnh cao kỷ lục, giả định này có vẻ hợp lý. Nhưng phép tính về cơ bản là sai.

Một huy chương vàng từ Thế vận hội Mùa hè Paris có trọng lượng 529 gram (chỉ dưới 19 ounce). Nếu đó là vàng nguyên chất, với mức giá hiện tại khoảng 2.400 đô la mỗi ounce, mỗi huy chương sẽ được định giá trên 45.000 đô la dựa hoàn toàn vào giá trị kim loại quý. Tuy nhiên, phép tính này bỏ qua một thực tế quan trọng: Huy chương vàng Olympic chứa ít vàng hơn nhiều so với tên gọi của chúng.

Thực tế bên trong một huy chương vàng Olympic là gì?

Ủy ban Olympic Quốc tế đã duy trì một yêu cầu nghiêm ngặt trong nhiều thập kỷ: huy chương vàng phải ít nhất 92,5% bạc. Điều này có nghĩa là chỉ 6 gram trong tổng số 529 gram của huy chương là lớp mạ vàng nguyên chất trên nền bạc chủ yếu. Thú vị là, năm nay, các huy chương Paris còn chứa một yếu tố bổ sung — một lượng nhỏ sắt tái chế lấy từ cấu trúc biểu tượng của Tháp Eiffel, đã dần được thay thế bằng vật liệu mới theo thời gian.

Phân tích giá trị thực tế cho thấy một câu chuyện khác. 6 gram vàng có thể nung chảy trị giá khoảng 500 đô la, trong khi 523 gram bạc còn lại cộng thêm $500 trong giá trị kim loại quý. Tổng giá trị nội tại của nó khoảng 1.000 đô la — cách xa rất nhiều so với 45.000 đô la.

Lý do bạc có giá thấp hơn nhiều so với vàng là rõ ràng: nó phổ biến hơn nhiều trong tự nhiên và nguồn cung công nghiệp.

Thực tế giá bán của huy chương vàng Olympic

Dù giá trị kim loại quý của chúng khá khiêm tốn, huy chương vàng Olympic vẫn có giá bán cao hơn nhiều tại các cuộc đấu giá. Theo Bobby Livingston, phó chủ tịch điều hành tại RR Auction có trụ sở ở Boston, một huy chương do một vận động viên ít nổi bật hơn giành được tại Thế vận hội Paris 2024 có thể bán được từ khoảng 15.000 đến 30.000 đô la ngay sau khi kết thúc Games.

Giá cuối cùng của cuộc đấu giá phụ thuộc vào nhiều yếu tố liên kết chặt chẽ. Bối cảnh lịch sử đóng vai trò cực kỳ quan trọng — các huy chương từ những khoảnh khắc quyết định thường có giá trị cao bất thường. Huy chương của Jesse Owens tại Berlin 1936 đã bán được gần 1,5 triệu đô la vào năm 2013, trong khi huy chương của một thành viên đội tuyển hockey Liên Xô từ trận “Phép màu trên băng” 1980 cũng sẽ mang lại mức giá cực cao nếu được bán ra.

Hồ sơ của vận động viên đóng vai trò quyết định. Các nhà sưu tập sẵn sàng trả hơn 100.000 đô la cho các huy chương của những nhân vật biểu tượng như vận động viên thể dục dụng cụ Simone Biles, vận động viên bơi lội Michael Phelps hoặc vận động viên điền kinh Usain Bolt. Tuy nhiên, Livingston lưu ý rằng các vận động viên đẳng cấp cao hiếm khi từ bỏ huy chương của họ trong suốt cuộc đời, khiến các cuộc đấu giá như vậy hiếm và có giá trị đặc biệt khi chúng xảy ra.

Câu chuyện xung quanh việc bán huy chương cũng quan trọng. Các huy chương đi kèm câu chuyện hấp dẫn hoặc được bán để hỗ trợ các mục đích từ thiện luôn thu hút các mức giá cao hơn so với các giao dịch đơn thuần.

Tình trạng và nguồn gốc cũng ảnh hưởng đến định giá. Tình trạng vật lý của huy chương, các giấy tờ đi kèm, chứng nhận xác thực và các vật phẩm kèm theo đều góp phần xác định giá trị cuối cùng trên thị trường.

Thực tế tài chính: Tiền thưởng thường vượt xa giá trị của huy chương

Điều mà nhiều người không nhận ra là, nội dung kim loại quý — hoặc thậm chí giá trị đấu giá — thường chỉ chiếm một phần nhỏ trong phần thưởng tài chính của một vận động viên đoạt huy chương Olympic. Có nhiều hình thức thanh toán ngoài chính huy chương.

Chương trình Operation Gold của Ủy ban Olympic & Paralympic Mỹ cung cấp các khoản thanh toán tiền mặt trực tiếp: 37.500 đô la cho huy chương vàng, 22.500 đô la cho bạc và 15.000 đô la cho đồng. Các quốc gia khác còn có các khoản thưởng cao hơn nhiều. Vận động viên từ Hồng Kông, Singapore hoặc Đài Loan nhận được số tiền tương đương hơn 600.000 đô la cho mỗi huy chương vàng.

Các tổ chức thể thao chuyên môn còn bổ sung thêm phần thưởng. Quỹ Huy chương “Living the Dream” của USA Wrestling trao 250.000 đô la cho huy chương vàng, 50.000 đô la cho huy chương bạc và 25.000 đô la cho huy chương đồng. Tổ chức Thể thao Thế giới (World Athletics) đã phân bổ 2,4 triệu đô la cho các môn điền kinh tại Paris 2024, cung cấp 50.000 đô la cho mỗi trong số 48 huy chương vàng.

Hiệp hội Boxing Quốc tế (AIBA) đã thiết lập một cơ cấu thanh toán toàn diện: 100.000 đô la cho huy chương vàng (chia đều cho vận động viên 50.000 đô la, liên đoàn quốc gia 25.000 đô la và huấn luyện viên 25.000 đô la), trong khi huy chương bạc nhận 50.000 đô la và huy chương đồng nhận 25.000 đô la theo các phân bổ tương tự. Ngay cả các vận động viên về thứ tư và thứ năm cũng nhận được 10.000 đô la chia đều cho vận động viên và đội hỗ trợ của họ.

Kết luận

Hiểu rõ giá trị của huy chương vàng đòi hỏi phải nhìn xa hơn vật thể vật lý. Trong khi nội dung kim loại quý tổng cộng khoảng 1.000 đô la và giá trị đấu giá dao động từ 15.000 đến 30.000 đô la đối với các vận động viên điển hình, phần thưởng tài chính thực sự đến từ các khoản tiền thưởng thi đấu cạnh tranh. Các vận động viên xuất sắc có thể tích lũy hàng trăm nghìn hoặc thậm chí hàng triệu đô la qua các khoản thưởng huy chương cơ bản, giải thưởng theo môn thể thao, hợp đồng tài trợ và các hợp tác thương mại trong tương lai.

Đối với hầu hết các vận động viên Olympic, chính huy chương là đỉnh cao của hàng thập kỷ hy sinh — một phần thưởng mà họ sẽ giữ mãi bất kể giá trị tiền tệ. Tuy nhiên, phần thưởng tài chính kể câu chuyện riêng về cách các tổ chức thể thao trên thế giới đánh giá cao sự xuất sắc trong thể thao như thế nào.