Bản ghi nhớ cuộc họp của Ngân hàng Trung ương mới nhất vừa công bố, Nhật Bản đã đưa ra một tín hiệu rõ ràng: việc tăng lãi suất không còn là vấn đề có hay không, mà là nhanh hay chậm.

Nhìn vào con số, lãi suất chính sách tăng lên 0.75%, thực sự là mức cao nhất trong gần 30 năm. Nhưng hiện tượng bề nổi này thực ra là đánh lừa. Thực tế, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản luôn chú trọng đến lãi suất thực — tức là lãi suất danh nghĩa trừ đi lạm phát. Theo mức tăng giá hiện tại, lãi suất thực của Nhật Bản vẫn đứng ở mức thấp nhất toàn cầu. Bản ghi nhớ nhấn mạnh điểm này nhiều lần, ngụ ý rằng: Nhật Bản vẫn còn rất xa mới thoát khỏi giai đoạn nới lỏng tiền tệ, tối đa chỉ mới bước ra khỏi cánh cửa.

Trong cuộc họp lần này xuất hiện một thay đổi quan trọng: lập trường của các nhà hoạch định chính sách bắt đầu rạn nứt.

Những người theo lập trường hawkish rõ ràng tích cực hơn nhiều. Họ phản đối việc tăng lãi suất theo kiểu "một năm một lần", ủng hộ việc nâng lãi suất mỗi vài tháng một lần. Không phải là muốn tăng mạnh một lần, mà là cho rằng giữ nguyên lâu dài cũng không thể. Điều này đã tác động trực tiếp đến kỳ vọng của thị trường trước đó — định giá "tăng chậm đến mức tối đa" giờ đây có vẻ đã không còn phù hợp với chính sách nữa.

Phía phản đối cũng có ý kiến. Những người theo lập trường dovish nhấn mạnh kiểm soát rủi ro, nói rằng không thể chỉ chú trọng vào lạm phát trong nước của Nhật Bản, mà còn phải xem xét môi trường tài chính toàn cầu, đặc biệt là xu hướng của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ. Họ cũng lo ngại rằng nếu Nhật Bản đơn phương thắt chặt chính sách, có thể gây ra sự lệch pha trong chu kỳ kinh tế toàn cầu. Nhưng cần lưu ý — các nhà theo lập trường dovish đang bàn về tốc độ tăng lãi suất, còn hướng đi chính đã được xác định rõ ràng: tiếp tục tăng lãi suất.

Logic đằng sau bản ghi nhớ thực ra rất đơn giản: đồng yên yếu đi cộng với lợi suất trái phiếu dài hạn tăng, vấn đề không nằm ở tâm lý thị trường dao động, mà ở chỗ lãi suất thực bị đẩy quá thấp. Nếu tiếp tục trì hoãn, kỳ vọng lạm phát sẽ khó kiểm soát hơn, lợi suất trái phiếu dài hạn sẽ tự "mất kiểm soát" tăng lên, và khi đó Ngân hàng Trung ương sẽ rơi vào thế bị động.

Theo dự đoán của các tổ chức chính thống: vòng tăng lãi suất tiếp theo có thể diễn ra vào tháng 6 năm 2026, mục tiêu lãi suất trung tính đặt trong khoảng 1.25%-1.5%, còn khoảng 75 điểm cơ bản dư địa.

Phản ứng của thị trường sau khi bản ghi nhớ được công bố cũng rất rõ ràng: đồng yên tăng nhẹ, lợi suất trái phiếu Nhật Bản đi lên, trong đó lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm tăng lên mức 1.62% trong ngày.

Điều quan trọng nhất là điều này có ý nghĩa gì — Nhật Bản không còn là quốc gia có thể vô hạn cung cấp thanh khoản, luôn đứng về phía nới lỏng nữa. Sự chuyển đổi này, về cấu trúc dòng vốn toàn cầu và thị trường, mới là điều thực sự đáng chú ý.