EOS Nedir?

Giriş

EOS, birinci ve ikinci nesil blokzincirlerin yaşadığı ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek için geliştirilen Layer 1 bir blokzincirdir. Bitcoin ve Ethereum’dan sonra sektördeki üçüncü en eski blokzincir olan EOS, güçlü blokzincir uygulamaları ve ekosistemleri inşa eden geliştiriciler için tercih edilen bir platform haline gelmiştir.

2018’de Cayman Adaları merkezli B1 firmasının açık kaynak teknolojisiyle faaliyete geçen EOS, döneminin çoğu projesini geride bırakan teknik yenilikleriyle kısa sürede öne çıktı. Ancak zamanla geliştirme hızı düştü ve topluluk projelerine vaat edilen girişim sermayesi beklendiği gibi sağlanmadı. Sonuç olarak, EOS üzerinde geliştirilen projeler ağda faaliyetlerini sürdürecek kaynaklardan yoksun kaldı.

Bu zorlukların aşılması için EOS Blok Üreticileri, sermaye yönetimini ve ekosistemin büyümesini üstlenecek EOS Network Foundation’ı (ENF) kurma konusunda uzlaştı. Blok Üreticiler ayrıca B1’e ayrılan token hakedişinin durdurulmasını onayladı ve böylece EOS ağı merkeziyetsiz otonom organizasyona (DAO) dönüştü. Eylül 2022’de tam kod bağımsızlığı sağlamak amacıyla ENF öncülüğünde topluluk mühendisleri, EOSIO 2.0’dan Leap 3.1’e—yeni Antelope protokolünün C++ tabanlı sürümüne—geçiş yaptı.

EOS Nedir?

EOS’un temel özelliklerini bilmek, onu anlamanın anahtarıdır. EOS, yüksek verimlilik ve hızlı işlem imkânı sunan Delegated Proof-of-Stake (DPoS) konsensüs mekanizmasını kullanır. Ağın yerel token’ı EOS, sistemin çalışmasında olmazsa olmaz bir yardımcı token’dır. Kullanıcılar EOS token’ları ile sistem kaynakları satın alabilir, ağ yönetimine katılabilir, yerel uygulamalar içinde değer transferi yapabilir ve yatırımcılar ile spekülatörler için bir değer saklama aracı olarak kullanabilirler.

Özellikle, token sahipleri atıl EOS token’larını stake ederek PowerUp Modeli üzerinden EOS sistem kaynaklarına erişen kullanıcıların ödediği ücretlerden pay alabilir. Bu mekanizma, ağda aktif katılımı teşvik ederken kullanıcıların atıl varlıklarını gelir kaynağına dönüştürmesini ve ekosistemin güvenliği ile istikrarına katkı sağlamasını mümkün kılar.

EOS Blokzincirine Giriş

Gerçek dünyada ölçeklenebilirlik, etkili kamu blokzincirlerinin hayata geçirilmesinde en büyük engel olarak görülür. Ağ genişledikçe ve işlem hacmi arttıkça ölçeklenebilirlik sorunları ortaya çıkar. Saniyede işlem sayısı, verimlilik ve gecikme gibi temel performans göstergeleri, mevcut birçok blokzincirde ideal seviyelere ulaşamaz.

EOS, yenilikçi ekosistem özellikleriyle bu sınırlamaları ortadan kaldırır; ağ güvenliği ve geliştirici özgürlüğünden ödün verilmez. Temelinde, yüksek performanslı bir WebAssembly (WASM) motoru yer alır ve akıllı sözleşme kodlarını büyük ölçekte çalıştırmak için tasarlanmıştır—geleneksel web tarayıcılarının WASM motorlarından çok daha fazlasını sunar.

EOS’un DPoS mimarisi, ağda her düğümün işlem onaylamasını gerektirmediği için yüksek işlem hacmini mümkün kılar. Asenkron doğrulama sayesinde işlemler daha hızlı kesinleşir ve gecikme süresi azalır—bir işlemin başlatıldıktan sonra kesinleşmesi kısa sürer. EOS ayrıca Ethereum ile uyumlu Sanal Makine (EOS EVM) sunarak Ethereum Solidity geliştiricilerine EOS’un ölçeklenebilirlik ve güvenilirliğinden, kullanıcılar için neredeyse sıfır işlem maliyetiyle faydalanma fırsatı verir.

EOS blokzincirinin altyapısı, çok çeşitli kullanım alanları için özel yetki modelleri oluşturmaya olanak sağlayan kapsamlı ve esnek bir yetki sistemi barındırır. Hesap sahipleri, üçüncü taraflara istedikleri zaman belirli yetkiler tanıyabilir veya geri alabilir. EOS, hiyerarşik hesap yapısı sayesinde bir kullanıcının tek bir ana hesap altında birden fazla akıllı sözleşmeyi yönetmesine imkan tanır.

Protokol tasarımı sayesinde EOS üzerindeki uygulamalar güncellenebilir. Geliştiriciler, gerekli yetkiye sahip oldukları sürece kod düzeltmeleri yapabilir, yeni özellikler ekleyebilir ve uygulama mantığını değiştirebilir. Bu esneklik, sistem akıllı sözleşmelerinin değiştirilebilmesine kadar uzanır; böylece özel ekonomik modeller ve yönetim çerçeveleri oluşturulabilir.

EOS’u Benzersiz Kılan Özellikler

EOS’un blokzincir ekosistemindeki ayrıcalıklarını ve kullanıcı deneyimini nasıl geliştirdiğini görmek gerekir. Öne çıkan özelliklerden biri, insanların kolayca hatırlayabileceği okunabilir hesap adlarıdır; kullanıcılar uzun, rastgele karakter dizileri yerine "Alice.gm" gibi adreslerle işlem yapabilir, bu da platformu daha erişilebilir ve sezgisel kılar.

EOS’un ultra düşük işlem ücretleri de büyük bir avantajdır ve neredeyse ücretsiz işlem imkanı sunar. Bu, EOS’u mikro ödemeler için ideal hale getirir ve diğer blokzincirlerde sıkça yaşanan yüksek gas ücretlerinin yol açtığı Web3 benimseme engelini ortadan kaldırır.

EOS, işlem kesinliği konusunda sektörde öne çıkar. Bitcoin’deki 60 dakika ve Ethereum’daki altı dakikadan çok daha kısa sürede kesinlik sağlar. ENF ile Antelope koalisyonunun Instant Finality girişimi sayesinde kullanıcılar için anında ve geri döndürülemez kesinlik sağlanmıştır.

Enerji verimliliği de EOS’un öne çıkan bir özelliğidir. DPoS mekanizması sayesinde EOS düğümleri işlemleri daha hızlı ve düşük ağ yüküyle doğrular. Proof-of-work madenciliğine gerek duymayan EOS, sektörün en enerji verimli blokzincirlerinden biridir.

Recover+ (R+) programı, EOS DeFi projeleri ve kullanıcılarını hata ödülleri ile beyaz şapkalı teşviklerle koruyan bir siber güvenlik portalı ve hızlı olay müdahale girişimidir. Program, Pando Rings borç platformu 70 milyon dolar tutarında bir saldırıya uğradığında değerini gösterdi. Pando Rings EOS tabanlı olmasa da saldırgan 2 milyon doların üzerinde EOS token’ı çaldı. Recover+ sayesinde ekip, çalınan fonları dondurarak EOS DeFi kullanıcılarını korudu.

ENF, kuruluşundan bu yana ekosistemi geliştirmeye odaklanan pek çok EOS Çalışma Grubunu finanse etti. Ayrıca, temel altyapı, API’ler, SDK’lar, DeFi ve güvenlik analiz araçlarını ele alan uygulanabilir öneriler içeren "Blue Paper" yayınları yapmaktadır.

EOS Network Ventures (ENV), EOS ağının büyümesi için yatırım çekmeye ve dağıtmaya odaklanmış bir girişim sermayesi fonudur. ENV, GameFi, metaverse, e-spor, NFT ve fintech alanlarında Web3 girişimlerine hisse ve token bazlı yatırımlar yapar. Yves La Rose liderliğindeki kar amacı gütmeyen EOS Network Foundation (ENF), yatırım fırsatları, tohum fonları ve işbirlikleri belirleyerek Web3 inovasyonunu teşvik etmektedir.

Sonuç

Bitcoin ve Ethereum’dan sonra en uzun süredir çalışan blokzincir olan EOS, geçmişteki zorlukları aşarak yeni taleplere sürekli uyum sağladı. EOS’u anlamak; üst düzey performans, esnek tasarım ve olağanüstü ölçeklenebilirlikle güçlü, dayanıklı bir mimariye evrilen bir platformu tanımaktır. Geliştiriciler ve son kullanıcılar için yerel Web3 GameFi deneyimleri sunar. Okunabilir hesap adları, düşük işlem ücretleri, hızlı kesinlik, enerji verimliliği ve Recover+ gibi yenilikçi güvenlik girişimleriyle EOS, blokzincirde yenilik ve erişilebilirliğe bağlılığını sürdürmektedir. EOS Network Foundation ve EOS Network Ventures’ın süregelen desteğiyle ekosistem büyümeye devam ederken EOS, merkeziyetsiz Web3’ün geleceğinde lider bir platform olarak konumlanıyor.

SSS

EOS açılımı nedir?

EOS, Entrepreneurial Operating System’in kısaltmasıdır—kripto para ağlarını ve merkeziyetsiz uygulamaları optimize etmeye yönelik merkeziyetsiz bir blokzincir altyapısıdır. Web3 ekosistemi için ölçeklenebilirlik, hız ve gelişmiş özellikler sunar.

EOS kısaltması neyi ifade eder?

EOS, "Electro-Optical System" teriminin baş harflerinden oluşur. Kripto para dünyasında ise, dağıtık uygulamalar ve akıllı sözleşmelerin hızlı ve ölçeklenebilir bir şekilde geliştirilmesini sağlayan merkeziyetsiz bir blokzincir platformunu temsil eder.

EOS’un kullanım amacı nedir?

EOS, akıllı sözleşmeler ve hızlı, ölçeklenebilir işlemler sunan merkeziyetsiz bir blokzincirdir. Merkeziyetsiz uygulama (dApp) geliştirmeye imkân tanır; ileri seviye özellikler, düşük ücretler ve yüksek ağ performansı sağlar.