Sıfır Bilgi Dijital Kimliği, Gizlilik Kazançlarına Rağmen Büyük Risklerle Karşılaşıyor

ZK dijital kimlikleri gizliliği artırır ancak zorbalık ve azalan takma ad riski oluşturur.

Tek kişi, tek kimlik, tüm eylemleri tek bir kimliğe izlenebilir hale getirerek gizliliği sınırlamaktadır.

Varlık kanıtı alternatifleri evrensel erişim ve adil yönetişim gibi önemli kullanım durumlarını gözden kaçırıyor.

Sıfır bilgi kanıtları ile desteklenen dijital kimlik çözümleri (ZKPs), küresel pazarlarda ivme kazanmaktadır ve gizlilik korumasında bir atılım vaat etmektedir. World ID ve Tayvan'ın dijital kimlik girişimi gibi çeşitli projeler, kişisel bilgileri ifşa etmeden kullanıcı kimliğini doğrulamak için ZKPs'yi uygulamaktadır.

Ancak, sektör uzmanları bu protokollerin büyük gizlilik sorunlarını çözerken, ZK-sarılı dijital kimliklerin zorla kabul ettirme, hata ve her kişi için benzersiz bir kimlik sürdürme gerekliliği ile ilgili büyük riskler taşıdığını belirtmektedir.

Dijital kimlik ZK-sarmalı olsa bile riskleri var mı?

— vitalik.eth (@VitalikButerin) 28 Haziran 2025

ZK-sarmalanmış dijital kimliğin cazibesi, kullanıcı verilerinin aşırı ifşasını önleme yeteneğinde yatmaktadır. Bu sistemler altında, bir kullanıcı, biyometrik veriler veya devlet belgeleri temelinde geçerli bir kimliğe sahip olduğunu, cihazında saklanan bir gizli anahtar kullanarak kanıtlar.

Sistem, uygulama başına bir hesap sağlarken, etkinliği yasal kimliklerle doğrudan ilişkilendirmeden, uygulamaya özgü takma kimlikler oluşturur. Bu çözümler, veri minimizasyonu etrafındaki mevcut sorunları ele alarak, platformların tam ifşa olmadan uygunluğu doğrulamasına, örneğin yaş veya vatandaşlık gibi, olanak tanır.

Bu ilerlemelere rağmen, yapı yeni komplikasyonlar getiriyor. Uygulamalar arasında her kullanıcı için bir kimlik kısıtlaması, geleneksel dijital hesaplar tarafından sağlanan pratik takma ad gizliliğini zayıflatabilir. Örneğin, mevcut sistemlerin çoğunda, kullanıcılar hizmetler arasında veya içinde birden fazla kimlik veya persona sürdürebiliyorlar. Katı bir kişi-bir kimlik modeli uygulayan ZK tabanlı sistemler, tüm çevrimiçi eylemleri tek bir, potansiyel olarak izlenebilir kimliğe zorlayabilir.

Gizlilik Sınırlamaları ve Zorlama Açıkları

ZKP'ler kimlik verilerini rutin gözetimden koruyabilse de, tüm gizlilik risklerini ortadan kaldırmaz. Eğer bir kullanıcının özel anahtarı tehlikeye girerse veya zorla açıklanırsa, yetkililer veya işverenler hizmetler arasında kapsamlı bir etkinlik profili oluşturabilir.

Son düzenleyici eğilimler, örneğin ABD vize başvuru sahiplerinin sosyal medya bilgilerini paylaşmaya zorlanması, bu korumaların nasıl aşılabileceğine dair gerçek dünya örnekleri sunmaktadır. Ayrıca, uygulama sağlayıcıları kullanıcıların erişim şartı olarak daha geniş kimliklerini ifşa etmelerini talep edebilir, bu da gizlilik garantilerini daha da zayıflatmaktadır.

Bazı sistem düzenlemeleri, uygulamalar arasında kimlikleri ilişkilendirme yeteneğini sınırlayan çok taraflı hesaplamalar kullanarak kuvvetle karşı koymaya çalışır. Ancak, bu önlemler evrensel olarak benimsenmemekte ve genellikle operasyonel karmaşıklıklar getirmektedir.

Sınır Durumlar ve Sistemik Boşluklar Devam Ediyor

ZK-sarılı kimlik sistemleri, temel kimlik kaynaklarından kaynaklanan kısıtlamaları çeker. Hükümet tarafından verilmiş belgeler, vatansız bireyleri dışlayabilir veya birden fazla pasaporta sahip olanlara birçok avantaj sağlayabilir - biyometrik kimlikler, belirli engelli kullanıcıların dışlanması veya sahtekarlık riskleri taşır.

Zenginlik kanıtına dayalı alternatifler yalnızca bot trafiğini sınırlamaya yardımcı olabilir ve evrensel temel erişim veya adil çevrimiçi seçimler gibi gereksinimleri karşılayamaz. Çeşitli platformlarda, kimlik katılımı, manipülasyonu tespit etmek ve dijital kaynaklara veya yönetim rejimlerine eşit erişim sağlamak için gereklidir.