Ticaret korumacılığı geri dönüyor, kripto piyasası yeni zorluklarla karşı karşıya

Yaklaşık yüz yıl önce, 1930'daki Smoot-Hawley Tarife Yasası, küresel ekonomi üzerinde büyük hasara yol açtı. Bu yasak, yerli sanayiyi koruma adına çıkarılmıştı ve nihayetinde küresel ticaretin büyük ölçüde daralmasına ve Büyük Buhran'ın ciddiyetinin artmasına neden oldu. Bugün, ticaret korumacılığının gölgesi yeniden tüm dünyayı sarmış durumda.

2025 yılında, ABD Çin mallarına %125 gümrük vergisi uygulayacağını açıkladı, küresel piyasa yeniden huzursuz hale geldi. Çin Ticaret Bakanlığı hızlı bir yanıt vererek, eğer ABD tarafı gümrük vergisi oyununa devam ederse, Çin tarafının bunu dikkate almayacağını ve daha fazla karşı tedbir alma hakkını saklı tuttuğunu belirtti. Bu arada, ABD hükümeti 75 ülkeye "90 gün gümrük vergisi askıya alma" önerisi sundu ve genel vergi oranını %10'a düşürdü, ancak Çin, Meksika ve Kanada'yı hariç tuttu. Bu hedefe yönelik ticaret stratejisi sadece ABD-Çin ekonomik ayrışma riskini artırmakla kalmadı, aynı zamanda kripto piyasası - bu küresel sermaye akışının yeni savaş alanı - yeni zorluklarla karşı karşıya kaldı.

Tarihsel Uyarı

1930'larda Smoot-Hawley Tarife Yasası'nın yol açtığı trajedi, ülkelerin misilleme tarifeleriyle kötü bir döngüye girmesi ve nihayetinde uluslararası ticaret sisteminin çökmesine neden olmasıydı. 20. yüzyılın en yıkıcı ticaret politikalarından biri olarak görülen bu durum, çağdaş karar alıcılar için bir uyarı niteliğindeydi: Ticaret korumacılığı ekonomik zorlukların iyi bir çözümü değildir.

1930'da, ABD Kongresi bu yasayı kabul etti ve ithalat vergilerini ortalama %59'a yükselterek tarihi bir zirveye ulaştı. Amaç, Büyük Buhran'ın etkilerine maruz kalan yerli sanayiyi korumak olsa da, bu felaket verici bir zincirleme tepkiye yol açtı. Küresel başlıca ticaret ortakları misilleme önlemleri aldı ve 1929-1934 yılları arasında uluslararası ticaret neredeyse üçte iki oranında daraldı, ABD'nin ihracatı %70 düştü, küresel işsizlik oranı daha da kötüleşti. Bu politika, ABD ekonomisini kurtaramadığı gibi, Büyük Buhran'ın derinliğini ve genişliğini de artırdı.

Daha derin etkisi, bu yasa tasarısının uluslararası çok taraflı ticaret işbirliğinin temelini zayıflatması, ekonomik milliyetçilik duygularını körüklemesi ve II. Dünya Savaşı öncesi uluslararası ekonomik düzenin çöküşünün tohumlarını ekmesidir.

Yeni Dönemin Ticaret Stratejisi

2025 yılındaki gümrük savaşları, 1930 yılına kıyasla farklılık göstermektedir. Amerika, "seçici gümrük savaşı" ile küresel tedarik zincirini yeniden şekillendirmeye çalışıyor - Çin'e büyük bir baskı yaparken, çoğu ülkeye geçici olarak yumuşak bir yaklaşım sergiliyor. Bu "böl ve fethet" stratejisi akıllıca görünse de, aslında riskler barındırmaktadır.

Çin, dünyanın ikinci büyük ekonomisi olarak, artık 1930'ların o pasif tepki veren ticaret zayıf ülkesi değildir. ABD tarafının ek gümrük vergisi açıklamasıyla karşılaşan Çin, hemen eşit oranda misilleme yapmadı, bunun yerine "umursamama" tutumuyla soğukkanlı bir şekilde karşılık vermeyi seçti ve aynı zamanda "doları azaltma" planını hızlandırdı. Bu stratejik kararlılık, yeni bir ticaret savaşının 1930'lardaki kapsamlı bir karmaşaya dönüşmeyeceğini, aksine daha kalıcı bir tüketim savaşına dönüşeceğini göstermektedir.

Kripto piyasasının tepkisi

Amerika Birleşik Devletleri hükümetinin gümrük politikası, küresel finansal piyasalarda sert dalgalanmalara yol açtı, kripto piyasası da bunlardan kaçamadı. Bitcoin 83,500 dolardan 74,500 dolara düştü, Ethereum ise 1,800 dolardan 1,380 dolara geriledi, diğer şifreleme para birimlerinin toplam piyasa değeri ise %40'tan fazla düştü. Piyasa likiditesi önemli ölçüde daraldı, Bitcoin'in aylık fon akışı 1,000 milyar dolarlık zirveden 60 milyar dolara düştü, Ethereum ise 60 milyar dolarlık net çıkışa dönüştü.

Büyük ölçekli satışların yaşanmasına rağmen, fiyatların düşmesiyle birlikte kayıpların boyutunun giderek küçülmesi, kısa vadeli satış baskısının zayıflamakta olabileceğini gösteriyor. Teknik açıdan bakıldığında, 93,000 dolar, Bitcoin'in yukarı yönlü ivmeyi yeniden kazanması için kritik bir direnç seviyesi haline geldi ve 65,000-71,000 dolar aralığı, boğaların koruması gereken ana destek bölgesi. Şu anda piyasa kritik bir aşamada; eğer destek seviyesinin altına düşülürse, daha fazla yatırımcının zarara girmesine neden olabilir ve bu da daha sert bir piyasa düzeltmesini tetikleyebilir.

Genel olarak, kripto piyasası küresel likidite değişimlerine son derece duyarlıdır. Bu gümrük politikasıyla ortaya çıkan belirsizlik geniş çapta etki yaratmıştır; piyasanın istikrar kazanıp kazanamayacağı, sonraki politika yönelimi ve sermaye geri akış durumuna bağlı olacaktır.

Bu uluslararası oyun içinde, kripto piyasası hem pasif bir alıcı hem de aktif bir değişkendir. Uluslararası durum gerginleştiğinde, küresel para sistemi sarsıldığında, yatırımcılar belki de herhangi bir hükümet veya varlık tarafından kontrol edilmeyen, kıt, küresel bir dijital değer saklama yöntemi arayışına girebilirler. Belki de eski düzenin itibarı ticaret savaşlarıyla aşındığında, yeni sistemin tohumları zaten filizlenmeye başlamıştır.